Wystawa astrofotograficzna : „Kopernik tego nie widział” w Wieży Radziejowskiego we Fromborku – otwarta 19.02.2023 o godzinie 9.00.
Nie po raz pierwszy w Wieży Radziejowskiego zorganizowana zostaje wystawa o tematyce związanej z astronomią. Pierwszą była wystawa z dziejów astronomii autorstwa pierwszego pracownika Działu Astronomicznego (Planetarium) Pana Prof. Marka Lewandowskiego, z zawodu geologa. Na tej wystawie, oprócz zdjęć, pojawiły się trzy rekonstrukcje lunet kaliskich służących do obserwacji Słońca metodą rzutowania jego obrazu na ekran, (tego rodzaju obserwacje rozpoczęły się w początkach XVII wieku w Polsce w Kaliszu wykonywane przez Jezuitów – Malaperta, Sylviusa i Peroviusa), oraz nadzwyczajny rarytas –niewielkich rozmiarów skałka księżycowa. Jako pewien szczególny element tej wystawy – jest do dzisiaj istniejąca, niezwykle dokładnie wykonana na zewnętrznej stronie kopuły planetarium, makieta widocznej z Ziemi strony Księżyca, której autorem jest wspomniany już wyżej Pan Prof. Marek Lewandowski.
Aby w szczególny sposób podkreślić tegoroczne obchody 550 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika Warszawski Oddział Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii (PTMA) zaproponował zorganizowanie wystawy własnych prac astrofotograficznych pt: „Kopernik tego nie widział”.
Z książkowej publikacji „100 lat Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii 1919-2019” możemy zapoznać się z dziejami tego Towarzystwa, którego Oddział Fromborski został założony w 1956 roku przez m.in. Pana Władysława Michalunio i przez długie lata był jedyną w promieniu 100 km działającą grupą zrzeszającą miłośników astronomii popularyzującą wiedzę o Kosmosie organizując prelekcje i pokazy nieba.
Wystawa astrofotograficzna :”Kopernik tego nie widział” składa się z 30 prac wykonanych różnym sprzętem wybranych obiektów tzw głębokiego nieba, czyli mgławic, gromad gwiazdowych, galaktyk, których z wyjątkiem kilku (mi.in. Wielkiej Galaktyki w Andromedzie) nie widać gołym okiem, Księżyca, Słońca, oraz zdjęć krajobrazowych.
Za pomocą odpowiedniego instrumentarium oraz techniki naświetlania i potem obróbki zdjęć uzyskać można niesamowite efekty, które jeszcze przed 20 laty wymagały znacząco bardziej profesjonalnego sprzętu.
Wystawa ma zachęcić zwiedzających do podjęcia próby osobistego zaangażowania się w działalność astrofotograficzną, która wbrew pozorom nie jest nazbyt kosztowna. Jej celem jest także, a może przede wszystkim, wywołanie zachwytu u zwiedzających bogactwem obiektów wypełniających Kosmos, który oglądany gołym okiem jest piękny, ale o wiele skromniejszy, a jednak dał Mikołajowi Kopernikowi wystarczająco dużo informacji do stworzenia nowej koncepcji budowy układu planetarnego, miejsca Słońca i Ziemi w tym modelu - ruchu planet, do której została zaliczona Ziemia.
Autorami zdjęć (w porządku alfabetycznym) są:
Katarzyna Ewert
Katarzyna Kaczmarczyk
Adam Krypel
Roman Maksymowicz
Piotr Nowak
Edyta Pilska
Robert Sobczak
Janusz Wiland
Mateusz Wiśniewski
Maciej Zakrzewski
Tomasz Zwoliński
Łukasz Żak

Wystawa jest prezentowana dzięki uprzejmości Rektora Archikatedry Ks. Prałata, kanonika dr. Jacka Wojtkowskiego, który udzielił miejsca na jej organizację. Współorganizatorem wystawy jest Burmistrz Miasta i Gminy Frombork.
Patronat medialny nad wystawą objęła telewizja TVP Nauka, której dyrektorem jest Pan Robert Szaj.
Komisarzem wystawy jest Pani Maja Dzieciątek, pracownik Muzeum Pomnika Historii Frombork Zespół Katedralny (niezależna instytucja od Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku), która po dostarczeniu materiału fotograficznego przez Warszawski Oddział PTMA na pendrivie, zajęła się wydrukiem zdjęć w formacie 100x85cm. Dzięki jej pomocy, wystawa ujrzała światło dzienne bez opóźnienia dokładnie w 550 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika.
Przedstawiciele Warszawskiego Oddziału PTMA – 14 osób (w tym dwoje dzieci) – wzięło udział w otwarciu wystawy, które poprzedził przeprowadzony i objaśniony przez Pana Roberta Szaja, eksperyment, będący dowodem na ruch obrotowy Ziemi, czyli wahadło Foucault. Prezes Oddziału – Tomasz Zwoliński został poproszony o wygłoszenie kilku słów na temat prezentowanych na wystawie zdjęć.
Po otwarciu wystawy (zgromadziło się wiele zacnych osób reprezentujących władze kościelne, wojewódzkie, miasta Fromborka, senatorzy i posłowie na Sejm Rzeczypospolitej, harcerze i mieszkańcy) o godzinie 9:30 rozpoczęła się uroczysta Msza św. w intencji kanonika kapituły warmińskiej Mikołaja Kopernika. Na zakończenie zostały złożone wieńce i wiązanki kwiatów na grobie Kopernika – także Warszawski Oddział PTMA złożył wieniec biało-czerwonych róż z szarfą z napisem Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii.
Większość osób z delegacji nie była nigdy wcześniej we Fromborku – miasta, położonego nad Zalewem Wiślanym, które nie tylko zachwyca swoją architekturą Wzgórza Katedralnego, ale oferuje rozmaite atrakcje turystyczne, pośród których jest Park Astronomiczny położony ok. 2 km na południe od Fromborka, ze zgromadzonymi tam dawnymi instrumentami obserwacyjnymi (lunetą Sendtner, lunetą Repsolda, 30 cm teleskopem dr. Kordylewkiego, instrumentem przejściowym Bamberga, replikami trzech instrumentów Kopernika oraz lunet kaliskich, współczesnymi instrumentami - Lundtem do obserwacji Słońca, teleskopami Celestrona, oraz działającymi nadal lunetami Zeissa i radzieckim Tałem a także największym 66 cm systemu Cassegraine’a teleskopem firmy Uniwersał z Żywca).
Noc była astronomiczna – niebo cudownie ciemne, bezchmurne z gwiazdami Oriona, Wielkiego i Małego Psa i wielu innymi, tak więc spora grupka przedstawicieli Warszawskiego Oddziału PTMA wzięła udział w pokazie nieba.
Hotel Kopernik okazał się bardzo przyjaznym miejscem noclegowym i serwującym bardzo smaczne posiłki, z miłą obsługą i z widocznym z okien pokojów Wzgórzem Katedralnym. Pomimo oświetlenia udało się wykonać z tego miejsca zdjęcie Oriona nad Katedrą. Dofinansowanie do wydruku zdjęć oraz kosztów dojazdu pochodziło częściowo od Zarządu Głównego PTMA, natomiast na zwrot kosztów noclegu mieliśmy przewidziany wewnętrzny, oddziałowy budżet. Pobyt reprezentacji Warszawskiego Oddziału PTMA we Fromborku z pewnością był niezwykle udany. Warto pomyśleć, czy nie byłoby pięknie powtórzyć odwiedziny Fromborka w 555 rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika.

Tekst: Edyta Pilska Wybór zdjęć: Tomasz Zwoliński.